Skûtsjebeleving vanaf de wal – Een serie interviews met skûtsjefans van het eerste uur. Wat betekent het skûtsjesilen voor hen? Hoe beleven zij de wedstrijden vanaf de zijlijn?
Jarenlang zeilde Joop van der Schaaf, Fries om utens, mee in de IFKS. Vier jaar geleden werd hij getroffen door een hersenbloeding. Sindsdien werkt hij keihard aan herstel. Elk doel dat hij zich stelt, heeft te maken met het skûtsjesilen. Joop heeft skûtsjebloed in de aderen.
Joop is geboren en getogen in Huizum. Voor zijn werk verhuisde hij eerst naar Hilversum en vervolgens naar Eemnes. Vier jaar geleden werd de man die nog nooit een dag ziek was geweest, plotseling getroffen door een hersenbloeding. Hij kon niets meer, moest revalideren en kwam in aanraking met alles dat eindigt op ‘pie’ of ‘loog’. Het maakt dat hij diep respect heeft voor iedereen die aan het bed staat.
Magische momenten
Vroeger thuis gingen ze elk weekend weg met de boot. Zo’n tien jaar geleden lag in Eemnes een skûtsje ‘strak in de lak’ aan de kant. “Mijn dochter belde: wil je meezeilen op een skûtsje? Ik lees op Facebook dat ze bemanning zoeken. Ja, natuurlijk, dat is het summum voor een Fries.” Joop herinnert zich hoe ze op trainingsavonden via een meanderende rivier naar het Eemmeer voeren. “Dan ben je rond acht uur weer klaar. De zon gaat onder, het is helemaal stil. Je ruikt het water en hoort het klotsen tegen de boeg. Langs de rivier lopen koeien en schapen met je mee. Magische momenten.” Zo raakte Joop besmet met het skûtsjevirus. Vanaf dat moment ging zijn vrouw ‘s weekends naar de camping en hij naar het zeilen. “Als je wedstrijden zeilt, dan moet je er vol voor gaan.”
Vreemde eend in de bijt
Zijn eerste wedstrijd op de Eemlander blijft hem altijd bij. Direct na de start op Langweer schoof de giek van een ander skûtsje over hun dek. Dus werd de protestvlag gehesen. Joop ging als ‘tolk’ met de schipper mee naar de protestkamer. “Het protest was tegen een van de mannen van Meeter. We verloren het protest onterecht. Daar sprak ik ‘m naderhand op aan. Hij gaf me gelijk en na een krat bier was het: zand erover.” Als niet Fries skûtsje was de Eemlander een vreemde eend in de bijt. “Maar we zeilden wel mee in de top. We hebben veel prijzen gewonnen en daar konden de Friezen niet zo goed tegen.” Dat Joop Fries sprak maakte het verschil. “Bij winst hesen we de Friese vlag in de top; op die manier hebben we steeds meer vrienden gemaakt. Wat een verschrikkelijk mooie familie, die skûtsjefamilie. Ik was zo ‘grutsk’ dat ik daar tussen liep.” Joop eindigde twee keer als tweede tijdens de IFKS . Omdat hij vier jaar op rij de Roekoepolle Race wist te winnen, werd hij door de bemanning benoemd tot Koning Roekoepolle.
Na het overlijden van eigenaar Ruud Schaap werd de Eemlander te koop gezet. Joop en diverse bemanningsleden besloten een eigen skûtsje te kopen: de Ludgerdina Smeltekop, gebouwd in het geboortejaar van zijn beppe, een schippersdochter. “Ik ben druk bezig te zorgen dat het meer bekendheid krijgt. Mensen hier moeten weten dat er een skûtsje is, hoe mooi de sport is en dat we bemanning kunnen gebruiken. We hebben een wedstrijdteam, een toerteam en een vrouwenteam, de Lady Lut.”
Moment om nooit te vergeten
Elk doel tijdens Joops revalidatieproces heeft te maken met het skûtsjesilen. Eerste mijlpaal was zijn aanwezigheid bij de sluis in Stavoren, waar zijn skûtsje passeerde. “De schipper zat in het complot. Toen de bemanning mij zag staan, ging een gejuich op. Het was een gebeurtenis om nooit meer te vergeten.” Memorabel is ook het moment dat Joop vorig jaar zelfstandig aan boord stapte na een training van de Lady Lut.
“Daar ben ik op het durksluik gaan zitten en heb met een potje bier en de vrouwen om mij heen geëvalueerd.” Een keer meegaan op een trainingsavond staat nog op Joops lijstje. “Waarschijnlijk op een zitzak tegen het luik aan: ik kan geen evenwicht houden. Heerlijk om een avondje mee te zeilen, erbij te zijn, het water te horen en ruiken.” Als het een beetje kan, vaart Joop tijdens de slotwedstrijd samen met zijn vrouw Marjan mee op de Frisian Queen om daarna in zijn rolstoel naar de huldiging te gaan.
Joop is blij dat zijn spraakvermogen niet is aangetast door de hersenbloeding. Hij staat volop in het leven en maakt -zeker in zijn gedachten- nog altijd deel uit van die fantastische skûtsjefamilie.
